TEKNOLOJİ STARTUP’LARI NELERE DİKKAT ETMELİ

Teknoloji startupları, yenilikçi yapıları ve hızlı büyüme hedefleri nedeniyle çeşitli hukuki sorunlarla karşılaşabilirler. Bu noktada karşılaşacağı sorunlarla birlikte bu sorunları kiminle çözeceği de önem arz etmektedir. Aslında yalnızca teknoloji odaklı startuplar değil tüm startuplar aynı sorunlarla karşılaşabilir olsa da teknoloji startuplarının sorunları daha karmaşık olabiliyor. Öncelikle her startup’ın karşılaşabileceği sorunlara değinmekte fayda var.

Teknoloji startupları, yenilikçi yapıları ve hızla büyüme hedefleri nedeniyle farklı hukuki sorunlarla karşılaşabilir. Bu sorunlar, startupların gelişim süreçlerini doğrudan etkileyebilir ve gerekli önlemler alınmazsa büyümelerini yavaşlatabilir. İşte teknoloji startuplarının sıkça karşılaştığı başlıca hukuki sorunlar:

1. Fikri Mülkiyet Koruması

• Teknoloji startupları, genellikle patent, telif hakkı, marka ve ticari sır gibi fikri mülkiyet haklarına sahip yenilikçi ürün ve hizmetler geliştirir. Bu varlıkların korunması, rekabet avantajını koruma ve ürünlerin kopyalanmasını engellemek açısından kritik öneme sahiptir.
• Patent alma, yazılım haklarının korunması veya ticari sırların korunması gibi süreçlerde yapılacak hatalar, startupın değerli varlıklarını riske atabilir ve uzun vadeli başarılarını tehdit edebilir.

2. Kişisel Verilerin Korunması ve Veri Güvenliği

• Çoğu teknoloji startupı, kullanıcı verileri toplar ve işler. Bu nedenle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ve Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) gibi veri koruma düzenlemelerine uyum sağlamaları zorunludur.
• Veri güvenliğine dair yasal gerekliliklere uyulmadığında ağır para cezaları, yasal yaptırımlar ve itibar kaybı gibi ciddi sonuçlarla karşılaşılabilir. Verilerin güvenli bir şekilde saklanması, işlenmesi ve yetkisiz erişimlerden korunması bu süreçte çok önemlidir.

3. Sözleşme Yönetimi ve Hukuki Uyum

• Startuplar, tedarikçiler, müşteriler, yatırımcılar ve çalışanlarla çeşitli sözleşmeler yapar. Bu sözleşmelerde açık ve koruyucu hükümler bulunması, startupın haklarını ve çıkarlarını koruma açısından gereklidir. Yanlış hazırlanan veya eksik hükümler içeren sözleşmeler, startupı dava ve anlaşmazlık riskiyle karşı karşıya bırakabilir.
• Ayrıca, sektör regülasyonlarına (örneğin, finans teknolojilerinde bankacılık mevzuatı veya sağlık teknolojilerinde sağlık mevzuatı gibi) uyum sağlamak zorunludur. Bu mevzuatlara uyulmaması startupın cezalarla karşılaşmasına yol açabilir.

4. Çalışan Hakları ve İş Hukuku

• Hızlı büyüme sürecinde olan teknoloji startupları, çalışan hakları konusunda da yasal yükümlülüklere tabidir. İş sözleşmeleri, iş sağlığı ve güvenliği önlemleri, esnek çalışma modelleri ve hisse opsiyonları gibi konularda iş hukuku ile uyumlu hareket edilmelidir.
• Çalışanların işe alım ve işten çıkış süreçlerinde yapılacak hatalar veya eksiklikler, startupın iş gücü ile ilgili sorunlar yaşamasına veya hukuki yaptırımlarla karşılaşmasına neden olabilir.

5. Yatırım ve Ortaklık Yapısı

• Startuplar büyümek için genellikle dış finansmana ihtiyaç duyarlar. Yatırım alma sürecinde yatırımcılarla yapılacak anlaşmalarda, şirketin yönetim hakları, sermaye artırımları, veto hakları gibi konular detaylıca ele alınmalıdır.
• Yanlış hazırlanan yatırım sözleşmeleri veya hissedarlar sözleşmeleri, startupın ilerleyen dönemlerde hissedarlar arasında anlaşmazlık yaşamasına veya istenmeyen finansal riskler üstlenmesine yol açabilir.

6. Vergi Uyumu ve Planlaması

• Teknoloji startupları, vergi yükümlülükleri konusunda da yasal düzenlemelere uymak zorundadır. Uluslararası pazarda faaliyet gösteren startuplar, birden fazla ülkedeki vergi düzenlemelerine uyum sağlamak durumunda kalabilir.
• Yanlış vergi planlamaları veya ihmal edilen vergi yükümlülükleri, yüksek vergi borçları ve cezalar gibi sorunlara yol açabilir.

7. Rekabet Hukuku ve Haksız Rekabet

• Startuplar, özellikle büyük teknoloji firmaları ve diğer startuplarla rekabet ederken piyasa faaliyetlerinde rekabet hukukuna uygun davranmalıdır. Özellikle agresif pazarlama stratejileri, yeni pazar segmentlerine girme veya büyük firmalarla rekabet etme süreçlerinde rekabet hukuku düzenlemelerine uyulması gerekir.
• Rekabet hukuku kurallarına uyulmadığında ağır cezalarla karşılaşabilirler ve kendi iş stratejilerinin haksız rekabete yol açmadığından emin olmalıdırlar.

8. İflas ve Yeniden Yapılandırma Süreçleri

• Tüm işlerde olduğu gibi startuplarda da başarısızlık riski mevcuttur. Büyümelerini sürdüremeyen veya finansal sıkıntılar yaşayan startuplar, iflas veya yeniden yapılandırma süreçleriyle karşı karşıya kalabilir.
• İflas süreçlerinin doğru şekilde yönetilmemesi, startupın kurucuları, çalışanları ve yatırımcıları için daha ciddi mali ve hukuki sonuçlara yol açabilir.

Teknoloji startuplarının bu hukuki sorunları başarılı bir şekilde yönetebilmesi için deneyimli bir hukuk danışmanıyla çalışmaları büyük önem taşır. Bu iş birliği, startupın karşılaşabileceği hukuki riskleri minimize etmesine, düzenlemelere uyum sağlamasına ve büyüme hedeflerine güvenle ilerlemesine yardımcı olur.

Hukuki konulara startup’ların başlangıçta bütçe ayıramadığını, ülkenin içinde bulunduğu durumda arge masraflarının da oldukça arttığını bunun da startup’ları oldukça etkilediğini biliyoruz. Ancak hukuk tarafına bütçe ayırmamak maliyetleri düşürmek adına çekici görünse de, uzun vadede çok daha büyük ve karmaşık sorunlara yol açabilir. Hukuk, özellikle teknoloji sektöründe faaliyet gösteren girişimler için, işletmenin temel varlıklarını, iş süreçlerini ve itibarını koruyan bir güvence sağlar. Erken aşamada hukuki altyapıyı kurmamak, startupın büyüme yolculuğunda çeşitli risklerle karşı karşıya kalmasına ve bu risklerin beklenmedik maliyetler veya yasal yaptırımlar doğurmasına neden olabilir.

Özellikle fikri mülkiyet haklarının korunması, veri güvenliği, sözleşme yönetimi gibi kritik alanlarda hukuki eksiklikler, startupın pazardaki rekabet gücünü zayıflatabilir. Üstelik hukuki sorunlar ortaya çıktığında çözüm maliyetleri ya da karşılaşılan cezalar genellikle çok daha yüksek olur. Bu nedenle, küçük de olsa başlangıçta hukuki desteğe yatırım yapmak, uzun vadede büyük kayıpların önüne geçmek ve sürdürülebilir bir büyüme sağlamak adına stratejik bir adım olacaktır.

Teknoloji startupları, hızlı büyüme hedefleri ve yenilikçi yapıları nedeniyle birçok hukuki zorlukla karşılaşır. Bu zorlukları aşmak ve uzun vadeli başarıyı güvence altına almak için alanında uzman bir hukuk danışmanıyla iş birliği yapmak, bir startup için stratejik bir gerekliliktir. Bu iş birliği, startupın hukuki riskleri minimize etmesine, güvenilir bir büyüme süreci oluşturmasına ve sektörde rekabet avantajını korumasına katkı sağlar. Bu nedenle  belki şartların farklı belirlendiği bir  hukuk danışmanıyla iş birliğinin sağladığı başlıca faydalar:

1. Hukuki Riskleri Etkin Yönetme ve Proaktif Önlemler Alma

• Teknoloji startupları, hızlı gelişen bir sektörde faaliyet gösterirken çeşitli hukuki risklerle yüzleşir. Örneğin, fikri mülkiyet haklarının korunmaması durumunda yenilikçi fikirleri kolayca kopyalanabilir veya hukuki koruma altına alınmamış bir yazılım üçüncü kişilerce izinsiz kullanılabilir. Bu tür riskler startupın sürdürülebilir büyümesine doğrudan zarar verebilir.
• Uzman bir hukuk danışmanı ile çalışmak, bu riskleri en baştan belirlemeyi ve startupın karşılaşabileceği sorunlara karşı önceden tedbir almayı mümkün kılar. Böylece startup, her adımında proaktif bir yaklaşım benimseyerek hukuki tuzaklara düşmeden ilerleyebilir ve rakiplerine karşı daha avantajlı bir konuma sahip olur.

2. Fikri Mülkiyet ve Veri Güvenliği Alanında Uzmanlıkla Hızlı Çözüm Üretme

• Startuplar için değerli olan unsurlar, yalnızca sahip oldukları fikirler değil; aynı zamanda yenilikçi teknolojiler, yazılımlar ve kullanıcı verileridir. Bu varlıkların korunması, startupın rekabet avantajını sürdürmesi için hayati önemdedir. Fikri mülkiyet, patent başvuruları, telif hakları, marka tescili gibi karmaşık hukuki işlemler gerektirir.
• Teknoloji hukuku konusunda deneyimli bir avukatla iş birliği yaparak, startup bu karmaşık süreçlerde daha hızlı ve güvenilir adımlar atabilir. Örneğin, avukatın uzmanlığı sayesinde fikri mülkiyet başvuruları hatasız ve eksiksiz yapılır; startupın değerli varlıkları koruma altına alınır ve herhangi bir ihlale karşı güçlü bir hukuki dayanak sağlanır. Ayrıca, verilerin korunmasına yönelik düzenlemelere uyumlu bir veri güvenliği stratejisi geliştirilir ve startup, ağır cezalara yol açabilecek veri ihlalleri riskini azaltır.

3. Yatırım Süreçlerinde Güçlü Müzakere ve Hukuki Altyapı Desteği

• Teknoloji startupları için büyümenin en kritik aşamalarından biri yatırım alma sürecidir. Yatırımcılarla yapılan anlaşmalar, yalnızca finansal değil aynı zamanda hukuki açıdan da karmaşıktır ve startupın uzun vadeli stratejilerini doğrudan etkiler.
• Teknoloji hukuku konusunda yetkin bir avukat, yatırım sürecinde startupın hak ve menfaatlerini koruyacak etkili müzakereler yapar ve startup için en avantajlı yatırım şartlarını sağlar. Bu iş birliği, yatırım sürecinde startupın güvenilir bir yasal altyapı oluşturmasını sağlar, startupın gelecekteki yatırım fırsatlarına ulaşmasını ve finansmanını güvence altına alır. Aynı zamanda, startupın yatırımcılar karşısında güçlü ve güvenilir bir duruş sergilemesini sağlayarak yatırımcıların ilgisini çeker.

4. Sözleşme ve Anlaşma Yönetiminde Güvence Sağlama

• Startuplar, her iş ilişkisinde (tedarikçiler, müşteriler, iş ortakları, çalışanlar) doğru ve koruyucu hükümler içeren sözleşmelere ihtiyaç duyar. Yanlış veya eksik hazırlanmış bir sözleşme, startupı ileride ciddi anlaşmazlıklar veya davalarla karşı karşıya bırakabilir. Özellikle teknoloji alanında yapılan anlaşmalarda teknik ayrıntılar önem arz eder.
• Bu noktada, teknoloji hukukunda uzman bir avukatla çalışmak, startupın yalnızca yasal uyum sağlamasını değil, aynı zamanda sözleşmelerde korunmasını da sağlar. Avukat, her anlaşmayı startupın özel ihtiyaçlarına ve sektörel regülasyonlara göre yapılandırır. Böylece, startup iş birliği yaptığı her tarafla sağlam ve güvenilir bir hukuki temel üzerine kurulmuş ilişkiler geliştirir.

5. Regülasyonlara Uyumda Esneklik ve Süreklilik Sağlama

• Teknoloji sektöründe faaliyet gösteren startuplar için KVKK, GDPR gibi veri koruma düzenlemelerinden finansal veya sağlık sektörü gibi alanlardaki özel regülasyonlara kadar geniş bir uyum gerekliliği vardır. Bu düzenlemeler zaman içinde güncellenir ve sürekli olarak takip edilmelidir.
• Teknoloji hukuku uzmanı bir avukatla sürdürülebilir bir iş birliği, startupın bu regülasyonlara uyumlu kalmasını ve sektördeki güncel gelişmelere hızla adapte olmasını sağlar. Avukat, düzenlemelerde meydana gelen değişiklikleri yakından takip eder ve startupın hukuki altyapısını bu değişikliklere göre düzenleyerek ceza veya yaptırım riskini azaltır.

6. Startup Kültürüne Uyum ve Hızlı Çözüm Sunma

• Teknoloji startupları hızlı büyüyen, çevik yapılar olarak bilinir ve bu hızda çalışırken hukuki sorunlara pratik ve hızlı çözümler bulmak önemlidir. Hızlı karar alma kültürüne sahip bir startup için teknoloji hukuku konusunda deneyimli bir avukatla çalışmak, hem esneklik hem de hız kazandırır.
• Teknoloji hukukunda uzman bir avukatla sürdürülen iş birliği, startupın hukuki engeller nedeniyle iş süreçlerinin aksamasını engeller. Örneğin, ani bir anlaşmazlık veya veri ihlali durumunda hızlıca çözüm geliştirilir ve startup operasyonlarına kesintisiz olarak devam eder.

7. Güçlü Bir Rekabet Avantajı ve İtibar Sağlama

• Bir startup, güçlü bir hukuki yapıya sahip olduğu zaman yalnızca yasal uyumu sağlamakla kalmaz; aynı zamanda güvenilir bir marka ve itibar inşa eder. Fikri mülkiyet, veri güvenliği ve yasal uyum konularında başarılı bir şekilde yönetilen süreçler, startupın sektörde güvenilir ve sorumlu bir iş ortağı olarak tanınmasını sağlar.
• Hukuk danışmanının katkısıyla elde edilen bu rekabet avantajı, yalnızca yatırımcıların değil, aynı zamanda potansiyel iş ortaklarının ve müşterilerin de ilgisini çeker. Startup, sağlıklı bir büyüme süreci geçirirken sektörde sağlam bir yer edinir ve uzun vadeli başarıya doğru emin adımlarla ilerler.

Sonuç olarak, teknolojiden anlayan ve startup ekosisteminin dinamiklerine hakim bir hukuk danışmanıyla çalışmak, startupların hukuki riskleri minimize etmesini, büyüme hedeflerine güvenle ilerlemesini ve sektörde sağlam bir yer edinmesini sağlar. Böyle bir danışman, startupın ihtiyaçlarına özel çözümler sunarak hem hukuki koruma sağlar hem de sürdürülebilir bir büyüme için güçlü bir altyapı kurar.

Av.İlayda Döldöş