İrlanda yetkililerinin Musk’a karşı veri ayarları değişikliği nedeniyle benzer bir yasal mücadele başlatmasının üzerinden henüz bir hafta geçmeden, Avusturyalı bir sivil toplum kuruluşu, Elon Musk’ın yapay zeka (AI) şirketine, AB’nin veri gizliliği düzenlemelerini ihlal ettiği gerekçesiyle dokuz şikayet başvurusunda bulundu.
Temmuz ayında, Musk’ın sosyal medya platformu X’teki kullanıcılar, bir veri ayarının değiştirildiğini ve kamuya açık gönderilerin, Musk’ın OpenAI’ye yanıt olarak geliştirdiği Grok AI’yi eğitmek için kullanılabileceğini fark etti.
Avrupa Dijital Haklar Merkezi (NOYB), X’in bu değişikliği AB’deki 60 milyondan fazla X kullanıcısının verilerini toplamak için “hukuka aykırı” bir şekilde yaptığını iddia ediyor.
Avrupa Digital Haklar Merkezi bir açıklamasında,
“Twitter (X), AI eğitmek için AB kullanıcılarının verilerini toplayan bir sonraki ABD şirketi,” şeklinde ifadeler kullandı.
“Twitter, Mayıs 2024’te, kullanıcıları bilgilendirmeden ya da rızalarını almadan AB kullanıcılarının verilerini kullanmaya ve Grok AI teknolojisini geri döndürülemez şekilde beslemeye başladı,” diye ekledi.
Bu sivil toplum kuruluşu, Avusturya, Belçika, Fransa, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Hollanda, İspanya ve Polonya’da AB’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) kapsamında şikayet başvurusunda bulundu.
Şikayetlerde;
Avrupa Digital Haklar Merkezi’nin Fransa’daki şikayeti, X’i GDPR düzenlemelerinin 16 maddesini ihlal etmekle suçluyor çünkü bu kadar büyük bir kişisel veri hacmini toplamak için “meşru bir menfaat” olduğunu kanıtlayamadıklarını iddia ediyor.
Ve yine sosyal medya platformunun verilerin nasıl işleneceğini açıklamamasını da başka bir ihlal olarak bildiriyor.
X’te, kullanıcılar veri paylaşımı, gizlilik ve paylaşım bölümünde, Elon Musk’ın yapay zeka modeli Grok’un adını taşıyan yeni bir kategori görüyor. Bu bölümde kullanıcılara, gönderilerini ve etkileşimlerini, giriş ve sonuçlarını, Grok’un eğitim ve ince ayar amacıyla kullanılmak üzere paylaşmaktan vazgeçmek isteyip istemedikleri soruluyor. Bu şikayet, veri sağlama için sunulan çıkış seçeneğinin, kullanıcıların seçme hakkını kullanmaktan caydırdığını, bunun yerine rıza alınmasının gerektiğini savunuyor.
Avupra Digital Haklar Merkezi şikayetinde çıkma seçeneğinin sunulmasının rıza almaktan daha ağır olduğunu ve kişisel verilerin işlenmesinin büyük olasılıkla geri döndürülemez sonuçlarının olduğunu belirtiliyor.
X’in, bireysel kullanıcıların platformlarla iletişime geçerek verilerinin kaldırılmasını ve çevrimiçi platformlardan silinmesini talep etmelerine olanak tanıyan “unutulma hakkı” kuralına uymayacağı da diğer iddialar arasında.
Şikayet, Fransa Ulusal Veri Koruma Komisyonu’ndan (CNIL) acil bir yasal karar vermesini, X’in veri gizliliği kararlarını derinlemesine incelemesini ve kullanıcının rızası olmadan yapay zeka modellerini eğitmek için kişisel verilerin kullanılmasını yasaklamasını talep ediyor.
Avupra Digital Haklar Merkezi Başkanı Max Schrems, bir açıklamasında, “Kullanıcılarla doğrudan etkileşimde bulunan şirketler, verilerini kullanmadan önce onlara basit bir evet/hayır sorusu göstermeli,” şeklinde açıklamada bulundu.
Bu zorluklar, İrlanda Veri Koruma Komisyonu’nun (DPC) aynı veri ayarları değişikliği nedeniyle Musk’a karşı yasal bir mücadele başlatmasından henüz bir hafta geçmeden ortaya çıkması da gözlerin Musk’ın üzerinde olmasına sebep oluyor. DPC, sosyal medya platformundan kişisel verilerin eğitimde kullanılmasını derhal askıya almasını, kısıtlamasını veya yasaklamasını istedi.
X, 8 Ağustos’ta AB’de yapay zekayı eğitmek için veri kullanımını durduracağını açıkladı, ancak DPC’nin kararının “yersiz, aşırı ve hiçbir gerekçe olmaksızın X’i hedef aldığını” ekledi. Şirketin küresel yönetişim işleri ekibi, bir gönderide bu durumu dile getirdi.
“Birçok şirket, kullanıcı gizliliğine aldırmadan yapay zeka modellerini eğitmek için webi kazımaya devam ederken, X, kullanıcılara verileri üzerinde daha fazla kontrol sağlamak için elinden gelen her şeyi yaptı,” diye ekledi. Şirket, kullanıcılarının gizlilik haklarını korumaya devam edeceğini ve DPC kararına itiraz etmek için tüm mevcut yolları kullanacağını belirtti.
Avrupa Digital Haklar Merkezi şikayetinde, X tarafından halihazırda toplanan kişisel bilgilerin nasıl işleneceğinin ve diğer ülkelerden toplanan verilerden nasıl ayrılacağının “bilinmesinin zor” olduğunu belirtti.
Musk’ın ayrı bir yapay zeka kolu olan xAI, Grok’un, insan dilini daha iyi anlaması, mizah anlayışını geliştirmesi ve siyasi olarak tarafsız kalmasına yardımcı olması için X verileriyle eğitilmesi gerektiğini savunsa da denetim mercilerinin nasıl ilerleyeceği hala merak konusu.
Av.İlayda Döldöş